21 NUMARALI OKUL

21 NUMARALI OKUL

 

Okulun adının birazcık garip geldiğinin farkındayım. Tüm ülkede ve Türki  Cumhuriyetler’de  gördüğüm kadarıyla okulların adı bir sayıdan oluşuyor. Bu sistemin neden seçildiği konusunda bir fikrim yok ama devlet okullarında bu şekilde bir sistem var. Özel okullar doğal olarak kendini göstermek ve farkını yansıtmak istiyorlar ve doğal  olarak iimlerinden başlıyorlar. 
Esasen bu numaralandırılmış  okulların içine girdiğinizde ulusçu bir düşüncenin hakim olduğunu rahatlıkla görebilirsiniz. Tarihleriyle gurur duyan, sınıflarındaki standart düzende ülkenin şu anki cumhurbaşkanı, bağımsızlığı ilan eden lideri, tarihten isimler ve  2010  yılında Kırgızlarla Özbekler arasındaki çatışmalarda şehit olan askerlerin fotoğraflarını anma alanlarını her yerde görebilirsiniz.

Bu okullara numara vermek yerine belki de kahramanların adlarını okullara verseler daha alışkın olduğumuz bir yaşatma yolunu seçebilirler ama bu konuda bir aklı öven bir yerde olma riskinden dolayı  bu kısmı durduruyorum.  

8 Ağustos 2024’te Semerkant’tın oldukça merkezi bir noktasında bulunan  bir okulu ziyaret ettim. Okulun İngilizce öğretmenlerinden Mokhıgul  Öğretmenle bir röportaj gerçekleştirdim. 

Öğretmenlerin refahı, müfredatın ana hedefleri, okulun fiziki yapısı, Covid19’un etkileri, Teknoloji kullanımı konularında bir söyleşi gerçekleştirdik. 

Öncelikle bu okulu özel yapan bir şey var. Şu andaki Cumhurbaşkanı 21 numaralı okuldan yani ziyaret ettiğim okuldan mezun olmuş. İster istemez bölgedeki yöneticiler biraz  üzerine titriyorlar okulun. 

Cumhurbaşkanının düşüncesine göre ‘’ Çocuklarımızın geleceği şu andaki eğitim sistemimize bağlıdır.’’ Manasına gelen bir sözünün okulun girişinde paylaşıldığını görmektesiniz. 

Esasen  1991 yılından 2016 yılına kadar devleti yöneten ve kurucu Cumhurbaşkanı sayılan İslam Kerimov’un benzer bir sözünü de okullarda görebiliriz. Aklımda kaldığı kadarıyla ‘’Çocuklarımızın gelecekte bizden daha mutlu olması için daha iyi eğitim olmaları gerekir.’’  Gibi bir sözdü. Tamamını hatırlayamadığım için çok üzgünüm. 

Bunlar aslında ulusçu bir tavsiye ile eğitim işini yapan kişilerin bir biçimde motive edilmesi anlamına geliyor ve gördüğüm kadarıyla Mokhıgul öğretmen de bu düşünceyi fazlasıyla benimsemiş durumda. 

Özellikle de Timur’un bıraktığı tarihi miras ve eğitime verdiği önem  Mokhıgul öğretmenin neredeyse dilinden düşürmediği bir şeydi. Özelikle  Timur’un mezarının içinde öğretmenin de mezarının oluşu hatta öğretmenin mezarının Timur’unkinden daha ihtişamlı oluşunu anlatırken çok heyecanlıydı. Bu bir ülkenin tarihinde eğitimin ne kadar önemli olduğunu göstermek için çok değerlidir. Semerkand, Buhara, Hive gibi kentler kendi dönemlerinin dünya üzerindeki eğitim başkentleridir. Elbetteki bu tarihe sahip olan her toplum bununla gurur duymalıdır. 

Okulun duvarlarında şu söz var. Birgün bir zorluğun içine düşerseniz atalarının neleri başardığını hatırlayın.’’ Bu motivasyon ifadesi tüm Özbek sınıflarında bulunuyor. 

Buraya kadar olan izler eğitimin milliyetçi bir yerde durduğunu rahatlıkla ifade ediyor. Bunun dışında ülkeden Rusça ikinci dil olarak konuşuluyor ve hemen herkes biliyor. Yalnız devlet Kiril Alfabesi’ni bırakarak Latin Alfabesi’ne dönmüş durumda. Bunun anlamı Rus  kolonileştirmesinden kurtulmaktır. Diğer Türki Cumhuriyetler gibi Özbekistan da yönünü batıya dönmüş durumda. Mesela ekonomik ilişkilerini daha çok batı ile sürdürmek hatta Türkiye ile bağlarını güçlendirmek istiyor. Kullanılan dilde bazı şeyleri anlamak kolay olsa da bazen iletişimde zorlandım. %30 konuşma dilimiz aynı ama Arapça, Fransızca ve İngilizcenin etkisi bizim Türkiye’deki Türkçemizi başka bir dil haline getirmiş diyebilirim. 

Bir başka başlık olarak Mokhıgul Öğretmen ülkesine öğretmen olarak hizmet etmekten memnun. Başka bir ülkede  öğretmenlik yapsa da ailesinin buna izin vermeyeceğini çünkü henüz evlenmediğini söyledi. Erkek kardeşlerinin ise daha özgür olduğunu da belirtti. Bunun anlamını biliyoruz ve daha fazla eşelemiyoruz.

Ve tabii ki refah konusu. Özbekistan’da mesleğe yeni başlayan bir öğretmen 500 USD maaş alıyor. Bu  yıllara ve eğitime göre 1000 USD’ye kadar çıkıyor. 

Bu sayıların pek bir anlamı olmayabilir tabii ki ama bu ülkede bir öğretmenin maaşı ile 1050 adet kutu Coca Cola alınabiliyor. Bu en az sayıdır. Ülkemizle karşılaştırmak hemen akla geliyor tabi aynı ürünü yeni başlayan bir öğretmen için hesaplarsak 1333 adet kutu Coca Cola çıkıyor. Bu karşılaştırma yöntemi genellikle  refah karşılaştırmalarında işe yarıyor. Görünen o ki bu ülke gelişmişlik bakımından bizim biraz gerimizde. Eğitimin ulusalcı tarafı konusunda aynıyız denebilir. Bu ülkenin bizden daha seküle bir yerde durduğunu da eklemeliyim. 

8 Ağustos 2024 

Semerkant, Özbekistan