JAPON EĞİTİM SİSTEMİ - KAPLAN ANNELER

Doğru Olan Ne?

Japon eğitim sistemini birkaç kelime ile ifade etmek gerekirse  yarışmacı, tekçi, milliyetçi, töreci ve sebatçı diyebilirim.

Eğitim sisteminden çıkan bireyler üretim ekonomisine dayalı, çalışkan, milliyetçi sosla soslanmış içsel bir başarı ve hatasızlık arzusu üzerine bina edilmiş bir yaşamı benimsiyorlar. Bu moral  hayatı hiç olmadığı kadar kurallı, düzenli, hatasız hale getirmek için yeterli oluyor.  Bana kalırsa Japonya’da kurulmuş olan düzeneğin  temellerinde alınan eğitim ve yazılı olmayan kurallar var. Toplumsal kurallar arkadan gelen nesillere okullar ve aileler marifetiyle aktarıldığına göre  buradan bir mana çıkarabiliriz.

Bu yazıyı Japonların ünlü Bullet Train dedikleri yüksek hızlı trenlerinden biriyle Tokyo’dan Osaka’ya giderken yazıyorum. Karadaki hızımız yaklaşık 400 km/h. 

Yazının bu kısmı bir çatışmayı vurgulamıyor. Öncelikle bilimsel bakışı benimsemiş çalışkan toplumların bu türden yaşamlar dizayn etmesini övmek istiyorum. Yerlerde çöp göremezsin türünden cümleleri burası  için kurmak dahi  anlamsız duruyor.

Gelelim yazının hemen başında ifade ettiğim ‘’yarışmacı, tekçi, töreci  ve sebatçı ‘’ kelimelerine.

1) Yarışmacı çünkü klasik denebilecek bir biçimde Japonya Asya geleneklerini büyü ölçüde gösteren bir yapıya sahip. Bu bölgede ‘’ Tiger Mom/Kaplan Anne’’ diye bir kavram ya da ünvan öğrendim.  

Bu annelerin bazı özellikleri var. Bizim ülkemizde de olduğu gibi çocukların eğitimi ve okul ile teması anneler takip ediyor. Bu kısım çok tanıdık gelmiş olabilir sizlere. Buna karşın Kaplan Anne’lerin gerçekten kaplanlıklarını birazdan anlayacağız. Bu anneler çok yarışmacı bir niyetle çocuklarını yetiştiriyorlar. 

Daha önce bilmiyordum hatta bu konuda çok kaynak varmış. Mesela  Kaplan Anne’nin Zafer Marşı adlı kitap Çin’in endüstri alanında dünyaya kafa tutmasının ardında Asyalı annelerin öğrencilerini çok sıkı takip ederek akademik olarak çok ileri seviyeye ulaşmasını 

Biraz sonra doğunun sebat ve disiplin konusunu nasıl ele aldığını tartışacağız ama çekirdeki aile pratikleri Asya’da her şeyi domine ediyor. 

Anladığım kadarıyla şu maddelere  katılıp katılmamak bir velinini Kaplan Anne olup olmadığını belli edebilir. 

• Çocuklarımın notları en üst seviyedi olmalı.
• Oyuncaklar mutlaka öğretici olmalı.
• Akademik durum arkadaş seçiminde önemli.
• Okuldan sonra mutlaka bir kurs olmalı.
• Sevgim bir duruma (başarı) bağlıdır.
• Sözlerim kuraldır.
• Duygularımı gizlerim. 
• Görüşlerim çocuklarımın görüşleridir.

Kaplan Anneler tam olarak h(atta bunlar biraz seyreltilmiş ifadeler olabilir.) bu şekil de davranıyor. Bu bakış açısı özünde başarının bir tanımı gibi dursa da toplamda yarışmacı bir düzeni ortaya çıkarıyor. 

2) Tekçi bir düzen var çünkü ülkenin diğer ülkelerle ya da toplumlarla olan teması genellikle ticari alanda. Kültürel, etnik ve dini konularda temassız sayılabilecek bir yapı söz konusu. Aslına bakarsanız Özellikle Amerika, Çin ve Güney Kore’ye karşı bir  yenme arzusu sezinliyorum. Bu kısım  öznel dursa da  saydığım ülkeler genellikle bir didişme halindedir. En azından tarihten gelen bir iz mutlaka var. Kendimle çelişmek pahasına Hiroşima ve Nagazaki’yi yerle bir eden Amerikaya karşı Japon eğitim sisteminde Barış Eğitimi kavramıyla karşılaştım. Bu türden niyetler saygıyı hak eder ama gerçekler toplumları derinden etkilemiş şeylerin hemen değişmesini beklemek  yersiz geliyor bana. Diğer yazının konusunu  burada daha fazla işlemek istemiyorum.  

3) Japonların kendine has sadelikleri var. Bunu çok kere görmüşsünüzdür. Sony, Panasonic, Toshiba, Epson gibi sınıf içinde kullanılabilecek teknolojileri üreten yerli şirketleri olmasına karşın gördüğüm Japon sınıflarında hala tebeşir kullanılıyor. E ne var bunda diyebilirsiniz mecbur olanın tebeşir kullanmasıyla mecbur olmadığı halde bunu tercih edenin hali aynı değildir. Gelenekçi duruyor bence. Hatta size gelenekçiliğin en çarpıcı örneğini vereyim. Japonya’da okullara ayakkabı ile girilmez. Bizim camilerdeki gibi ayakkabınızı girişte çıkarır katlarda gerek de duymazsınız. 

4) Sebatçı bu kelime ilgili biraz geniş bir yerden bakacağız. Bu yazının eki olmasından tam şu anda vazgeçtim. TIMMS sınavları ilgili bir açıklama yapacağım için genişleyecek. Japon Eğitim Sistemi ile ilgili veliler, kültür ve fiziki yapı üzerinden değerlendirmeler yaparak bu kısmı tamamlıyorum. 

Haydi diğer yazıya.